Yvette: Güneydoğu Avrupa'da sel ve taşkınlar

"Yvette" adı verilen alçak basınç sisteminin neden olduğu aşırı sağanak yağışlar, 13-18 Mayıs tarihleri arasında Orta ve Güneydoğu Avrupa'da geniş bir alanı etkiledi. Aşırı yağışlar sonucunda oluşan sel felaketi. Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Romanya ve Slovakya'da 56 kişinin ölümüne neden oldu. Bu doğal afet, son 120 yılın en büyük sel felaketi olarak kayıtlara geçti.

2014 Yvette fırtınasının, Güneydoğu Avrupa ve Balkanlar üzerindeki etkisini gösteren metrekareye düşen kg yağış miktarını solda görmektesiniz. Yaşanan taşkınların ana bölgesi, Hırvatistan ile Bosna-Hersek arasında sınırı teşkil eden ve Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da Tuna Nehri ile birleşen Sava Nehri ile Bosna-Sırbistan sınırının bir bölümünü oluşturan Drina Nehri bölgesi oldu. Şiddetli sağanak yağışlar 13-14 Mayıs'ta, Bosna-Hersek, Romanya ve İtalya'nın doğu bölgelerini etkisi altına aldı. Yağışlar bölge içinde sınırlı olsa da, daha sonra nehirlerin debilerinin hızla yükselmesi sonucu taşkınlar meydana geldi. Sonuç olarak, aşırı sağanak yağış en çok etkilenen bölgeler olan Sırbistan (Belgrad alanı) ve Bosna-Hersek'in kuzeyine düştü.

15 Mayıs günü Sırbistan'ın başkenti Belgrad'ta yağış miktarı 1897 yılında kaydedilen en yüksek yağış miktarını geçti ve 205 kg/m² yağış düştüğü belirtildi.

Doğu Avrupa'nın en büyük taşkın havzalarından biri olan Sava havzası yaklaşık 96000 km² lik bir alanı kapsamaktadır. Sava nehri ise 990 km uzunluğunda, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek ve Sırbistan olmak üzere toplam dört ülkenin sınırlarından geçer. Tuna üzerinden sularını Karadeniz'e boşaltan nehir, Tuna Nehri'nin sağ kolları içinde en büyük olanı, tüm kolları içinde ise Tisa'dan sonra ikinci büyük olanıdır. Bu nedenlerden dolayı, yakın çevresinde ki yerleşim alanları zaman zaman taşkın riski ile karşı karşıya kalmaktadır.

Drina havzası, dağları, engebeli coğrafyası nedeniyle, yerleşim yerlerinin seyrek ve nüfusun az olduğu bir bölgedir. Drina nehrinin genişliği 12-200m arasında değişmektedir. Nehir üzerinde Mimar Sinan'ın yaptığı 11 gözlü Drina köprüsü 16.yy ortalarından günümüze kadar ayakta kalmayı başarabilmiştir.

Bosna-Hersek, sel felaketinde en büyük tahribatı yaşayan ülke oldu. 22 Mayıs itibariyle en az 27 kişi öldü, onlarca kişinin kaybolduğu duyuruldu. Selden en çok etkilenen yerlerden biri olan Maglaj'da kentin tamamı sular altında kaldı, bir camii ile birlikte bir çok ev yıkıldı. Şehre iki ayda düşmesi gereken yağış 48 saatte yağdı. Zavidovići kentinde bir köprü Bosna Nehri üzerine yıkıldı. Saraybosna'da ki Miljacka Nehri tarihinin en yüksek seviyesine yükseldi. Hrasno Donje köyü'nün Parići mezrası ve Kalesija kasabası toprak kaymaları sebebiyle altyapı ciddi zarar gördü ve birçok ev yıkıldı.

Sırbistan, Bosna-Hersek ile birlikte selden en çok etkilenen ülke oldu. 22 Mayıs tarihi itibariyle 25 kişi öldü 30.000 kişi tahliye edildi. Son 100 yıl içerisinde Sırbistan'ın başına gelmiş en büyük doğal afet olarak nitelendirdi ve ülke genelinde olağanüstü hâl ilan edildi. Bunun yanında, 21-22-23 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi ve tüm Sırbistan bayrakları yarıya indirildi.

Malesef doğal afetler önünde hiç bir engel duramıyor. Bu nedenle bizlerin zamanla olan yarışı, maddi kaynaklar, politik riskler gibi nedenler ile ertelenmemeli, en kapsamlı mühendislik çözümleri, ortak aklın ve bilimin öncülüğünde geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Bölgedeki acıları yaşamış tüm insanlara geçmiş olsun, hayatını kaybedenlerin yattıkları yerler, onlar için rahat ve huzur olsun. Bu tür afetlerde can kayıplarını tekrar görmemeyi ümit ediyorum.